Τρίτη 22 Δεκεμβρίου 2015

2015 - ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ 'ΦΙΛΜ ΝΟΥΑΡ' (Μαρίνος Τσαγκαράκης - Aλεξάνδρα Αθανασιάδου - Άρης Σιδεράς - Βασιλοπούλα Φαρασοπούλου - Εύα Βουτσάκη - Γεωργία Γρηγοριάδου - Σοφία Τολίκα)

   Μαρίνος Τσαγκαράκης “Paradise Inn”
  (Περιοδικό 'Φιλμ Νουάρ' τευχ. 105  18-12-2015) 



Τί διαπραγματεύεται η έκθεση "Paradise Inn";
Η έκθεση "Paradise Inn", η οποία είναι αποτέλεσμα του ομώνυμου φωτογραφικού project, έχει ως στόχο να αναδείξει τις επιπτώσεις της βιομηχανίας του μαζικού τουρισμού, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στον Ευρωπαϊκό Νότο εν γένει, όπως αυτές αποτυπώνονται στο δομημένο περιβάλλον. Το project δεν έχει σκοπό να επικρίνει τον τουρισμό ως παράγοντα οικονομικής ανάπτυξης και ευημερίας, αλλά επιδιώκει να παρουσιάσει συμπληρωματικά μια αθέατη –στους περισσότερους από εμάς- πλευρά της συγκεκριμένης δραστηριότητας, πλην όμως υπαρκτή.

H χρήση της λέξης 'Παράδεισος' στον τίτλο της έκθεσης τί σηματοδοτεί;
Η λέξη “Παράδεισος” στον τίτλο έχει τόσο κυριολεκτική, όσο και μεταφορική σημασία. Η λέξη «Παράδεισος», στην κυριολεξία σημαίνει περιφραγμένος λειμώνας ή τόπος αναψυχής και διασκέδασης. Ωστόσο, πίσω από την κυριολεκτική έννοια της λέξης κρύβεται και μία αλληγορία, καθώς τα συγκεκριμένα μέρη, είτε στο παρελθόν, είτε στις περιόδους αιχμής θα μπορούσαν να παρομοιαστούν με παραδείσους, για την ακρίβεια «χαμένους παραδείσους». Ακόμα ένα ενδιαφέρον στοιχείο που έπαιξε τον ρόλο του για τη χρήση τηςδειγμα ﷽﷽﷽, όπως είναι έξιδωτικόραφκρρικη συγκεκριμένης λέξης στο τίτλο, είναι το γεγονός ότι πολλά από τα μέρη τα οποία φωτογράφησα είχαν σχετική επωνυμία (π.χ Paradise Club, Paradise Beach κτλ.).

Που είναι τραβηγμένες οι εικόνες σας; Σε μέρη καθημερινά και οικεία ή έχουν προκύψει μετά από ταξιδιωτική περιπλάνηση;
Είναι τραβηγμένες όλες σε μέρη οικεία. Για αυτό το λόγο η πλειονότητα των εικόνων είναι είτε από την Κρήτη, όπου γεννήθηκα και μεγάλωσα και επισκέπτομαι τακτικά, είτε στα κοντινά θέρετρα της Θεσσαλονίκης, στην οποία ζω τώρα, όπως η Χαλκιδική. Γενικότερα πάντως, προτιμώ να φωτογραφίζω μέσα σε ένα οικείο περιβάλλον. Πολλές φορές επιστρέφω στο ίδιο μέρος ξανά και ξανά. Μου είναι σχεδόν αδύνατο να φωτογραφίσω για παράδειγμα κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού αναψυχής, σε ένα τελείως άγνωστο μέρος.


Φωτογραφίζετε τους χώρους έρημους και απαξιωμένους. Πόσο θα άλλαζε το νόημά τους αν τους βλέπαμε να σφύζουν από ζωή;
Δεν θα τους χαρακτήριζα απαξιωμένους, ίσα ίσα το project διαπραγματεύεται την έντονη ή λάθος αξιοποίηση τους. Έρημους ίσως, αν και κάποιες από τις φωτογραφίες έχουν γίνει σε περιόδους αιχμής. Είναι προσωπική επιλογή το γεγονός ότι ο άνθρωπος ως οντότητα απουσιάζει από τις εικόνες, όμως η ανθρώπινη παρουσία είναι εμμέσως ιδιαίτερα έντονη. Πιστεύω ότι η ύπαρξη ζωής δεν θα άλλαζε ιδιαίτερα το νόημα της θεματικής. Αν άλλαζε εντελώς το νόημα, θα μιλούσαμε τότε για άλλη θεματική και άλλες έννοιες.


Τί δυσκολίες κρύβει η απόφαση ενός φωτογράφου να μην εντάξει την έκθεσή του σε έναν οργανωμένο θεσμό (ένα μουσείο ή μία γκαλερί) και να αναλάβει ο ίδιος την παραγωγή της;
Υπάρχουν σημαντικές δυσκολίες για την οργάνωση μίας έκθεσης στο πλαίσιο μίας ανεξάρτητης παραγωγής, με πρώτο και σημαντικότερο το πεζό πρόβλημα της έλλειψης χρηματοοικονομικών πόρων. Από εκεί και πέρα όμως, τα πλεονεκτήματα μίας ανεξάρτητης παραγωγής είναι σημαντικά. Οι ανεξάρτητες παραγωγές (εκθέσεις, εκδόσεις κτλ.) ξεκίνησαν από ανάγκη, όμως πλέον έχουν γίνει επιλογή, ειδικά στο εξωτερικό. Η ικανοποίηση που αντλεί ο καλλιτέχνης από τη διαδικασία, απαγκιστρωμένη από τα στερεότυπα και τα κλισέ, αλλά και το τελικό αποτέλεσμα, το οποίο είναι περισσότερο στα «θέλω του» παρά στα «πρέπει», είναι ένα μεγάλο συν. Αναμφίβολα οι θεσμοί και οι οργανωμένες δομές συνεχίζουν να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο για την ανάδειξη των καλλιτεχνών, ωστόσο το ζητούμενο είναι να στραφούν στην αναζήτηση και ανάδειξη νέων προσώπων.





'FACES' Το πορτρέτο στην ευρωπαϊκή φωτογραφία μετά το 1990                                                                                                (Περιοδικό 'Φιλμ Νουάρ' τευχ. 103  8-10-2015) 


Η  Aλεξάνδρα Αθανασιάδου, μέλος της συμβουλευτικής και οργανωτικής επιτροπής της ομάδας της έκθεσης FACES, απάντησε στις ερωτήσεις μας:

Ποιες είναι οι τάσεις που παρατηρούνται στην Ευρωπαϊκή φωτογραφία πορτρέτου αυτή την περίοδο και τί χαρακτηριστικά έχουν;
Η έκθεση δεν έχει στόχο να λειτουργήσει ως ένας εξαντλητικός οδηγός των τάσεων που μπορεί να συναντήσει κανείς, αλλά περισσότερο να ανιχνεύσει τις προσεγγίσεις που αναδεικνύονται μέσα από το έργο δημιουργών από όλη την Ευρώπη.
Υπάρχουν πολλοί σημαντικοί φωτογράφοι στην έκθεση, οι οποίοι από μόνοι τους δημιούργησαν τομές στον τρόπο που αντιμετωπίζει κανείς ένα φωτογραφικό πορτρέτο, όπως είναι ο Τhomas Ruff. Μπορεί όμως επίσης κανείς να δει πορτρέτα τα οποία συνδιαλέγονται με την αναγεννησιακή ζωγραφική παράδοση και τους κανόνες σύνθεσής της, θέτοντας νέα ζητήματα μέσα από το φωτογραφικό μέσο. Υπάρχουν ακόμη έργα που είναι αυτοναφορικά, που μετατοπίζουν το βάρος τους στην ίδια τη διαδικασία φωτογράφισης πορτρέτων, ιδιαίτερα από φωτογράφους που προέρχονται από τις πρώην ανατολικές χώρες. ‘Η ακόμη μπορεί κανείς να διακρίνει αρκετά που καταφέρνουν να λειτουργούν ως φωτογραφίες δρόμου ή ντοκουμέντου δίνοντας μεν την εντύπωση ότι αναφέρονται στο συγκεκριμένο, αλλά με τον τρόπο τους αγγίζουν ζητήματα καθολικά, όπως είναι αυτό της παγκοσμιοποίησης και της διαφορετικότητας. 


Η πρώτη εντύπωση που δημιουργείται στον επισκέπτη της έκθεσης είναι ο διαφορετικός τρόπος που προσεγγίζει ο κάθε φωτογράφος το θέμα του. Ποιο είναι το αόρατο νήμα που ενώνει όλα αυτά τα διαφορετικά 'βλέμματα' και κάνει την έκθεση να λειτουργεί τόσο καλά ως σύνολο;
Η φωτογραφία πορτρέτου αποτελεί ένα από τα πιο δημοφιλή είδη - το να βρίσκεσαι απέναντι σε ένα πρόσωπο ασκεί πάντοτε μία μαγεία και βέβαια και μία περιέργεια. Με το που βρίσκεσαι απέναντι από τον άλλο, αναρωτιέσαι αναπόφευκτα για τον εαυτό σου. Και έτσι ακόμη και εάν οι προσεγγίσεις είναι διαφορετικές, το ίδιο το αντικείμενο, το οποίο από τη φύση του είναι πολυεπίπεδο τις ενώνει. Έπειτα ακριβώς επειδή η έκθεση είναι χωρισμένη σε ενότητες υπάρχει μία αφηγηματική συνέπεια στα έργα που συναντά κανείς. Και τέλος η ίδια η επιλογή λειτουργεί ως ενωτικό στοιχείο: πρόκειται για εργασίες που χρησιμοποιούν το πρόσωπο για να μιλήσουν για κάτι πολύ πιο μεγάλο από αυτό, για αξίες, για τρόπους, για συνήθειες, για μνήμες, για τον τρόπο που δομείται η ταυτότητα. Για αυτό και ελπίζουμε ότι λειτουργεί καλά και ως σύνολο, αυτό όμως θα το κρίνει ο επισκέπτης. 







Φωτογραφικός Όμιλος Α.Π.Θ.: Ετήσια έκθεση, Πορτφόλιο Ριβιού, Ομιλίες, Εργαστήρια
        (Περιοδικό 'Φιλμ Νουάρ' τεύχος εκτός σειράς, μόνο σε διαδικτυακή μορφή  20-5-2015)   


Δύο από τους συμμετέχοντες φωτογράφους απάντησαν στην ερώτησή μας:
Πόση σημασία έχουν για σένα, από τη μια η συμμετοχή σου σε μια συλλογικότητα και από την άλλη η ενασχόλησή σου με τη φωτογραφία;
Για εμένα έχουν σημασία τα χαρακτηριστικά της συλλογικότητας που συμμετέχει κάποιος και ο ΦΟΑΠΘ έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Είναι εθελοντικός και αυτοδιαχειριζόμενος, με τα μέλη του να έχουν όλα την ίδια ψήφο. Οι αποφάσεις παίρνονται μέσα από συνελεύσεις και μαζικές διαδικασίες. Δεν αποκλείεται κανείς, αντίθετα ενθαρρύνονται όλες οι καλλιτεχνικές τάσεις. Σε σχέση με την φωτογραφία τώρα: Το καλό και παράλληλα κακό με την φωτογραφία, είναι ότι δεν χρειάζεται να περάσεις χρόνια εξάσκησης και πρακτικής για να μπορέσεις να τραβήξεις μια φωτογραφία, όπως σε άλλες τέχνες (μουσική, ζωγραφική). Αυτό σου δίνει την δυνατότητα να ξεκινήσεις να ασχολείσαι με την ουσία της τέχνης, πολύ γρήγορα, χωρίς να περάσεις μέσα από καλλιτεχνικά στείρες διαδικασίες εκμάθησης τεχνικής. Και για εμένα η τέχνη και η φωτογραφία ειδικότερα με βοηθάει στο να έρθω σε επαφή με τον εαυτό μου, να ψάξω ιδέες, σκέψεις και συναισθήματα μέσα μου και να τα εκφράσω με την φωτογραφία.
Άρης Σιδεράς

Όπως σε όλες τις δραστηριότητες, έτσι και στη φωτογραφία, η αλληλεπίδραση με ανθρώπους που έχετε κοινά ενδιαφέροντα, πάθη και στόχους μόνο θετικά μπορεί να λειτουργήσει, πόσω μάλλον σε κάποιον που είναι αρχάριος, όπως εγώ. Δεν κρύβω βέβαια πως αυτό προέκυψε στην πορεία. Η πρώτη μου επαφή με τον ΦΟΑΠΘ ήταν αρκετά επιφανειακή με στόχο να παρακολουθήσω μία σειρά μαθημάτων που θα με βοηθούσαν να βελτιώσω τις λήψεις μου. Τελικά τα μαθήματα εξελίχθηκαν σε πραγματική μύηση στον κόσμο της φωτογραφίας, από ανθρώπους που πραγματικά αγαπούν αυτό που κάνουν. Πλέον, η φωτογραφία για μένα μετατράπηκε από μέθοδο απεικόνισης της πραγματικότητας σε τρόπο έκφρασης των σκέψεων και των συναισθημάτων μου αλλά ταυτόχρονα και πηγή έμπνευσης και δημιουργίας νέων συναισθημάτων και εσωτερικών αναζητήσεων σε έναν παράλληλο κόσμο, τον φωτογραφικό.
Βασιλοπούλα Φαρασοπούλου

Η Εύα Βουτσάκη, υπεύθυνη για τα πορτφόλιο ριβιούτις ομιλίες και τα εργαστήρια απάντησε στις ερωτήσεις μας:

Πώς νιώθεις που βρίσκεσαι ξανά μετά από αρκετά χρόνια στα παλιά 'λημέρια' του ΦΟΑΠΘ;
Νοσταλγικά θα έλεγα...και έχω μεγάλη ανυπομονησία να γνωρίσω τη νέα φουρνιά του ΦΟΑΠΘ.

Πόσο σημαντική ήταν για τη ζωή σου αυτή η περίοδος και τί συμβουλές θα έδινες στους σημερινούς φοιτητές φωτογράφους μέλη;
Για εμένα ο ΦΟΑΠΘ ήταν σαν ένα άσυλο δημιουργικότητας. Εκεί γνώρισα αγαπημένους μέχρι σήμερα φίλους μου, πειραματίστηκα στον σκοτεινό θάλαμο, ταξίδεψα, δίδαξα, συνεργάστηκα. Ηταν χρόνια εσωτερικής αναζήτησης και η φωτογραφία με βοήθησε αρκετά. Οι σπουδές μου στη νομική τελικά ήταν απλά μια δικαιολογία να έρθω Θεσσαλονίκη. Η ουσία της ζωής μου βρισκόταν στα υπόγεια της νομικής, στο χώρο του ΦΟΑΠΘ. Απο εκεί γνώρισα το Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης και της Κωνσταντινούπολης και αργότερα τον θρυλικό Anders Petersen. Χμ...συμβουλές. Να έχουν τις αισθήσεις τους ανοιχτές, να ακούν πολλή μουσική, να βλέπουν ταινίες στο φεστιβάλ κινηματογράφου, να μάθουν ιστορία της φωτογραφίας, να ταξιδεύουν (κυριολεκτικά και μεταφορικά) και να εμπιστεύονται το ένστικτό τους.

Πώς μπορούν να ωφεληθούν οι νέοι φωτογράφοι από τα πορτφόλιο ριβιού, τις ομιλίες σου και τα εργαστήρια;
Ζώντας από το 2008 στο εξωτερικό και έχοντας ήδη πολλές διεθνείς συνεργασίες, νομίζω ότι έχω εκπαιδευτεί αρκετά στο να αναγνωρίζω ταλέντα. Μέσα απο τα πορτφόλιο ριβιού θα έχουν την ευκαιρία να δουν πού περίπου βρίσκονται σε σχέση με τη διεθνή σκηνή. Η διαδικασία θα είναι φιλική και ειλικρινής, οι συμβουλές μου θα εστιάσουν στο πώς μπορούν να βελτιωθούν ή τι πρέπει να κάνουν για να αναδειχθούν. Οι ομιλίες μου θα αφορούν την πορεία μου και θα είναι εμπνευστικές και αποκαλυπτικές. Τα σεμινάρια θα βοηθήσουν τους συμμετέχοντες να κατασταλλάξουν σε κάποια ιδέα και να δουλέψουν πάνω σε αυτήν.

Πόσο ρεαλιστικό είναι για έναν νέο άνθρωπο να αποφασίσει να βιοποριστεί με την τέχνη στην σημερινή Ελλάδα;
Γενικά η κρίση είναι διεθνές φαινόμενο. Δυστυχώς υπάρχουν πάρα πολλοί φωτογράφοι που είναι διαθέσιμοι δωρεάν. Άλλοι γιατί δεν έχουν βιοποριστικό πρόβλημα και άλλοι για να προβληθούν. Αυτό πρέπει να σταματήσει... Βέβαια η φωτογραφία είναι κάτι τόσο όμορφο που η αμοιβή θεωρείται έκπληξη. Θα έλεγα λοιπόν ότι για να αρχίσει κάποιος να βγάζει λεφτά από τη φωτογραφία, πρέπει πάνω απ’ όλα να θέσει όρια επαγγελματισμού, δηλαδή να χρεώνει για τις υπηρεσίες του. Το άλλο σημαντικό είναι να ψάχνει συνεχώς για ευκαιρίες εντός και εκτός. Η ζωή ενός επαγγελματία φωτογράφου είναι 80% έρευνα, αιτήσεις, μέιλ, εκπαίδευση, 10% διδασκαλία και 10% πράξη, αν όχι 5%...Μιλάω πάντα για την καλλιτεχνική φωτογραφία. 






Άλλος” Photo Based Mail Art
                               (Περιοδικό 'Φιλμ Νουάρ' τευχ.100  2-4-2015)   



Συνδιοργάνωση: Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης και η εικαστική ομάδα TeeToTuM
Η Γεωργία Γρηγοριάδου, εκπρόσωπος της TeeToTuM, απάντησε στις ερωτήσεις μας:

Πόσο γνωστή είναι η mail art στην Ελλάδα;
Γενικά στην Ελλάδα δεν είναι πολύ διαδεδομένο το κίνημα της mail art. Τα μέλη που ασχολούνται συστηματικά είναι πολύ λίγα. Οι περισσότεροι γνωριζόμαστε μεταξύ μας, ξέρουμε ποιος κάνει mail art, συστηματικά ή περιστασιακά. Υπάρχει η ένωση, το iuoma (International union of mail artists) στο Internet, όπου ουσιαστικά είναι η κοινότητα των mail-artists. Μέσω της σελίδας αυτής στο Internet μπορεί ο οποιοσδήποτε να γίνει μέλος, και κοινοποιώντας την ταχυδρομική του διεύθυνση να αρχίσει να στέλνει και να δέχεται mail art. Μικρός είναι, επίσης, και ο αριθμός τον εκδηλώσεων που διοργανώνονται στην Ελλάδα, σε σχέση με άλλες χώρες.

Ήταν ικανοποιητική η ανταπόκριση των καλλιτεχνών στο κάλεσμα;
Γενικά οι mail artists ανταποκρίνονται σε καλέσματα και ειδικά όταν το θέμα είναι ενδιαφέρον και έχει κάποιο σκοπό. Μεγαλύτερη ήταν η ανταπόκριση των μελών από το εξωτερικό. Εκτός από τους Έλληνες φωτογράφους, οι έλληνες mail artists ήταν λίγοι και ξεχωρίζουν τόσο οι δουλειές τους όσο και ο τρόπος που τις στέλνουν: είναι πιο εξοικειωμένοι με τις έννοιες ταχυδρομείο, γραμματόσημο, φάκελος….


Ποιός ο ρόλος του 'Άλλου' στη ζωή μας;   
Πολύ σημαντικός. Είναι συνύπαρξη, συμβίωση, παρέα, είναι η κοινωνικότητά μας, η ζωή μας όλη. Όλοι μας εξαρτιόμαστε από τους «άλλους» σε ένα μεγάλο βαθμό, και «οι άλλοι» εξαρτώνται από εμάς. Πιστεύω ότι δεν μπορούμε να υπάρξουμε αν δεν υπάρχει «ο άλλος», αλληλοεξαρτόμαστε, αλληλοϋποστηριζόμαστε, συμβιβαζόμαστε.

Σε ποιο βαθμό η mail art θα μπορούσε να γίνει το 'όχημα έκφρασης' του καλλιτέχνη στην εποχή της κρίσης στη χώρα μας;
Στη mail art υπάρχει ελευθερία δημιουργικής έκφρασης. Κανείς δεν σε κρίνει και δεν κρίνεις κανέναν. Η ανταλλαγή είναι εθελοντική και δίνει την δυνατότητα στον δημιουργό να εκφραστεί ελεύθερα, να πειραματιστεί. Μπορεί να μην είναι τόσο γνωστή η mail art στην Ελλάδα και οι καλλιτέχνες να διστάζουν να συμμετέχουν. Μέσα όμως από την ελευθερία που δίνει, τις απεριόριστες δυνατότητες έκφρασης, θα έλεγα ότι αποτελεί ψυχοθεραπεία του πνεύματος και ειδικά την δύσκολη αυτή εποχή της κρίσης που περνάμε. Από την άλλη, η δυνατότητα προσφοράς από τον δημιουργό – καλλιτέχνη χωρίς αντάλλαγμα, για την συγκέντρωση χρημάτων για καλό σκοπό, όπως στην «1η Διεθνή photo based mail art», έχουμε την δημιουργία του καλλιτέχνη από την μια πλευρά και την ικανοποίηση του να προσφέρει κάποιος με όποια μέσα διαθέτει και μπορεί να βοηθήσει. Με αυτό τον τρόπο η mail art εμπλέκει και το κοινό, οπότε η ιδέα της δημιουργικότητας συνδυασμένη με την προσφορά, πολλαπλασιάζει την αξία μιας καλής ιδέας, ευαισθητοποιώντας και άλλους, που με δικά τους μέσα και δυνάμεις παρακινούνται να αναλάβουν δράση.




 Σοφία Τολίκα "Homes Sweet Homes"
                               (Περιοδικό 'Φιλμ Νουάρ' τευχ. 97  12-2-2015)   

Σε ποιο βαθμό ο φωτογράφος μπορεί να φωτογραφίζει εκ του ασφαλούς χωρίς να εμπλέξει (και να εκθέσει) τον εαυτό του;
Νομίζω ότι ένας φωτογράφος, αν είναι ειλικρινής με αυτό που κάνει, εμπλέκει και εκθέτει τον εαυτό του σε κάθε του φωτογραφία. Από το έργο του μπορούμε να καταλάβουμε πολλά πράγματα για αυτόν: για το πώς βιώνει τα πράγματα γύρω του, για τις ευαισθησίες του, για τον ψυχικό του κόσμο. Στην ουσία η φωτογραφία είναι μια αποκάλυψη, έναξεγύμνωματου εαυτού μας.

Όταν επιλέγουμε να δείξουμε τις ζωές των άλλων πού πρέπει να σταματάμε;
Επειδή ο ιδιωτικός βίος είναι ένα ιδιαίτερα λεπτό ζήτημα, νομίζω ότι θα πρέπει να το αντιμετωπίζουμε με την απαιτούμενη ευαισθησία και τον απαιτούμενο σεβασμό ενεργοποιώντας παράλληλα ο καθένας τους δικούς του ηθικούς φραγμούς. Επίσης, αν για κάποιο λόγο κάποιος δε θέλει να φωτογραφηθεί ή να εκτεθεί, θα πρέπει να σεβόμαστε την επιθυμία του.
Οι φωτογραφίες που εκμεταλλεύονται την ιδιωτική ζωή των άλλων με στόχο τον εύκολο εντυπωσιασμό, με βρίσκουν αντίθετη. Από την άλλη, θεωρώ ότι φωτογράφοι όπως η Nan Goldin, ο Harry Callahan, η Sally Mann, ο Emmet Gowin, η Diane Arbus έχουν αποδώσει εξαιρετικά τη ζωή των άλλων μέσα από το φακό τους.

Μέσα από τις φωτογραφίες σου διηγείσαι την ιστορία των άλλων ή μήπως τελικά τη δική σου ιστορία;
Νομίζω ότι τελικά διηγούμαι περισσότερο τη δική μου ιστορία, ή μάλλον δείχνω την προσωπική μου ματιά πάνω στην ιστορία των άλλων.


Όταν φωτογραφίζουμε είναι φυσικό να ρίχνουμε όλο το βάρος στην εικόνα. Όταν έρθει όμως η ώρα της επιλογής των φωτογραφιών και της παρουσίασης, τί άλλο θα πρέπει κατά τη γνώμη σου να προσέξει ένας φωτογράφος;

Αν και νομίζω ότι η μεγαλύτερη απόλαυση για ένα φωτογράφο είναι η στιγμή της δημιουργίας της εικόνας, ωστόσο την ίδια βαρύτητα και προσοχή θα πρέπει να δίνει και στην υπόλοιπη διαδικασία. Η επιλογή λίγων και καλών φωτογραφιών είναι κάτι πολύ σημαντικό και δύσκολο και ίσως ακόμα δυσκολότερο είναι να καταφέρει ο φωτογράφος να απεμπλακεί συναισθηματικά και να αποστασιοποιηθεί όσο μπορεί από τις φωτογραφίες του. Για το λόγο αυτό καλό είναι να παίρνει υπόψην του τη γνώμη για τις φωτογραφίες του από άτομα των οποίων το αισθητικό κριτήριο εμπιστεύεται, αλλά και να απομακρύνεται χρονικά από αυτές πριν τελικά καταλήξει, ώστε να μην παρασύρεται από τον αρχικό του ενθουσιασμό. Σημαντική επίσης θεωρώ τη σειρά με την οποία θα παρουσιαστούν οι εικόνες, ώστε να υπάρχει μια λογική αφήγησης ή έστω μια λογική ανάπτυξης των εικόνων γύρω από κάποιους θεματικούς πυρήνες. Όσο για την εκτύπωση, είναι θεμιτό να είναι προσεγμένη και η εικόνα να δείχνει φυσική χωρίς να γίνεται πομπώδης και υπερβολική. Στην τελική, αν μια εικόνα είναι καλή και δυνατή από μόνη της, δεν έχει ανάγκη ούτε από το τεράστιο τύπωμα ούτε από υπερβολική επεξεργασία ούτε από οποιαδήποτε άλλαφτιασίδια”.